Stoppen-met-roken-consulent: van pilot naar vaste prik

Vorig voorjaar ging in Ziekenhuis Gelderse Vallei een pilot van start voor een stoppen-met-roken-consult. Birgit Dalhuijsen vervulde de gloednieuwe functie van ‘stoppen-met-roken-consulent’ en verwees mensen naar de juiste training of methode om te stoppen. Het project werd een succes en nu, anderhalf jaar later, is het SMR-consult een vast onderdeel in het behandelaanbod van het ziekenhuis. We vroegen Birgit Dalhuijsen en projectmanager Anja Laban naar de achtergrond van het project en hun ervaringen. 

“Dit project was een mooie vervolgstap na het invoeren van een rookvrij ziekenhuisterrein”, vertelt Anja Laban. “Hiermee kunnen we ook echt wat voor de patiënten doen, ze toewijzen naar de juiste zorg. Het is heel mooi dat we niet alleen iets verbieden maar er ook iets aan verbinden. Na een positieve evaluatie gaan we er nu dus mee door.” Laban was een van degenen die samen het project hebben neergezet. “Voor mij was het helemaal nieuw, Anja heeft mij erg geholpen”, zegt Birgit Dalhuijsen. De anderen waren ‘aanjager’ Maurits van der Veen, cardioloog en ambassadeur van de stoppen-met-rokenzorg in het ziekenhuis, en communicatieadviseur Marion Beumer.

In de projectfase was ook Menzis inhoudelijk en financieel betrokken. De SMR-consulent kan helaas nog niet op een duurzame manier bekostigd worden. “Maar Birgits functie wordt nu toch voor één dag per week behouden, want het ziekenhuis wil staan voor preventie”, licht Laban toe. “Als ‘Ziekenhuis van Voeding, Bewegen en Slaap’ maken we ons hard voor preventie, en dus ook voor stoppen met roken. Over structurele bekostiging – altijd lastig bij preventie – wordt nog nagedacht.”

Vijftien specialismen

Dalhuijsen, eigenlijk hartfunctielaborant, volgde de SMR-modules van de POH-opleiding en een uitgebreide training motiverende gespreksvoering. “Ik wilde beslagen ten ijs komen in mijn nieuwe functie. Daarnaast werkte ons team aan ICT-aanpassingen binnen het EPD en aan interne bekendheid vooral binnen de organisatie: de specialisten en andere professionals moesten naar mij gaan verwijzen.” En dat is goed gelukt. Laban: “Eerst werd nog mondjesmaat in de spreekkamers benoemd dat roken niet handig is. Nu verwijzen wel vijftien verschillende specialismen door naar Birgit. Niet alleen die waarvan je het verwacht, zoals longartsen, cardiologen en MDL-artsen, maar ook dermatologen, gynaecologen en zelfs een fertiliteitsarts!”

Dalhuijsen: “We merkten al snel dat er animo was voor het consult, vooral door actieve, warme doorverwijzing. Uit mijn gesprek met de patiënt volgt een advies voor de volgende stap. De belangstelling is enorm gegroeid en zelf heb ik ook heel veel plezier in dit werk. Misschien wel toenemend, omdat het consulentschap steeds meer body krijgt. We blijven leren en reflecteren. Het is gewoon heel erg mooi om in gesprek te gaan met patiënten en ze op die manier op weg te helpen naar de best passende stoppen-met-roken-zorg in de regio.” 

Via het EPD zijn data bijgehouden over de toewijzingen en de opvolging. Zo weet het team dat na de eerste 9 maanden 516 keer SMR is besproken en geregistreerd, waarbij er 225 maal werd verwezen naar de SMR-consulent door 15 verschillende medisch specialismen (176 keer door een specialist en 49 keer door een verpleegkundige). Niet elke patiënt kiest na verwijzing voor een consult, maar het grootste deel deed dat wel: namelijk 83.

Succesfactoren 

Anja Laban legt uit wat maakt dat het idee zo goed werkt. “We hebben ervoor gezorgd dat je in het EPD heel makkelijk naar Birgit kunt verwijzen, zonder te bellen of moeilijke dingen in te vullen. Gewoon een muisklikje. In ons ziekenhuis gebruiken we vaak de methode van Very Brief Advice (VBA, gepromoot door cardioloog Maurits van der Veen. Dat we bij de medisch specialisten een aanjager hebben, een enthousiasteling die dit blijft promoten, is ook van groot belang. Het onderwerp komt nu veel makkelijker aan de orde in de spreekkamer.”

Dalhuijsen vult aan dat zij goed gefaciliteerd wordt: “Ik krijg de kans om in alle rust met mensen te spreken, in een prettige ruimte en met voldoende tijd, die ik zelf kan indelen. En ik kan niet genoeg benadrukken hoe fijn de samenwerking in het team was. Zonder zulke mensen heeft een project als dit geen kans. En dat geldt zeker ook voor de goede communicatie.” De meerwaarde van een ervaringsdeskundige moet ook niet worden uitgevlakt, want mensen ervaren toch gauw het vingertje, wil Laban nog kwijt. Birgit Dalhuijsen: “Ik heb zelf ook gerookt. Ik ken de situatie van mensen die bij me op gesprek komen en dat helpt enorm. Ze hebben toch vaak wat schroom en merken aan mij dat ik weet waar ze het over hebben. Ik heb ook eens zelf met een SMR-groepstraining meegedaan, dat was heel bijzonder en erg leerzaam en helpend voor wat ik doe.”

Lees het volledige interview op de programmawebsite JuMP

Fotobijschrift
Cardioloog Maurits van der Veen en SMR-consulent Birgit Dalhuijsen van Ziekenhuis Gelderse Vallei
Foto: Ernst Jan Brouwer