‘Het geheim van dr. Smit’, zorgverleners willen het weten
Wat is het geheim van dr. Smit? Hoe komt het dat deze arts zoveel betere uitkomsten heeft? Dat kun je zien in ons campagnefilmpje, zegt cardioloog Maurits van der Veen. Het is misschien wat lang, maar zeker de moeite waard! En het leuke is, iedere zorgverlener kan ‘het geheim’ toepassen.
We spreken met cardioloog Van der Veen in zijn rol als pleitbezorger voor het gesprek over stoppen met roken en het streven naar een rookvrije zorg in ziekenhuizen, zoals dat in het Nationaal preventieakkoord is afgesproken. Hij is voorzitter van RookStopZorg, een project van het Trimbosinstutuut dat als missie heeft om het gesprek over het stoppen met roken tot basiszorg te maken.
Van der Veen is met recht trots op de Dr. Smit-campagne. “In mijn ogen is deze campagne een parel. Het vertelt een prikkelend verhaal in een ziekenhuissetting. Menig zorgverlener zal hier herkenning in vinden.
Pak het ‘golden moment’
Stoppen met roken komt lang niet altijd aan de orde in de spreekkamer. Onterecht, want de meeste mensen die roken willen wél stoppen. RookStopZorg (RSZ) zorgt ervoor dat zorgverleners weten dat het gesprek over roken belangrijk is en hoe ze dat kunnen voeren. “Wij propageren het Very Brief Advice (VBA) voor iedereen in de zorg. Praat over roken met 3 simpele vragen, en hoeft niet lang te duren. Belangrijk is er een actie aan te koppelen. Vraag de patiënt of je zijn gegevens mag doorgeven voor een stoppen-met-rokentraject. Bijvoorbeeld aan een Leefstijl Zorgloket of aan een Stoppen-met-roken-consulent of -zorgverlener. Zij kunnen dan contact opnemen met de patiënt en kunnen ervoor zorgen dat stoppen-met-rokenzorg (SMR-zorg) ingezet wordt.” SMR zorg bestaat uit motiverende gespreksvormen, gedragsondersteuning, en soms ook met inzet van medicatie.
“Wist je dat een stoppen-met-rokenadvies van een zorgverlener 50% meer kans geeft op een stoppen-met-rokentraject? Dat komt omdat wij het ‘teachable moment’, ofwel ‘golden moment’ kunnen pakken. Bijvoorbeeld na een hartinfarct. Mensen staan op zo’n moment meer open voor stoppen met roken en willen graag geholpen worden. Bovendien hebben zij in het algemeen vertrouwen in een arts of zorgverlener.
Zelf wil ik als cardioloog ook niet ‘alleen maar pillen voorschrijven’ omdat ik weet dat stoppen met roken een veel groter effect heeft op de prognose. Bovendien merk ik dat wanneer een patiënt stopt met roken dit ook positief doorwerkt in de thuisomgeving. Het geeft een sterk signaal af aan de omgeving van de patiënt dat roken ziek maakt en zet hen ook vaak aan om te stoppen.”
Handboek voor medisch specialistische zorg
“Dus pak dat gouden moment! Als RookStopZorg hebben we vele hulpmiddelen die kunnen ondersteunen om patiënten te motiveren om te stoppen met roken en toe te leiden naar SMR-zorg (kijk op www.rookstopzorg.nl). Zo is er ook een recent handboek voor de tweede lijn beschikbaar waarin verschillende handreikingen staan en goede voorbeelden.”
Betrokken ambassadeurs
Vanuit de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) is een initiatief opgezet om in elk ziekenhuis een ambassadeur (vaak een longarts) aan te stellen die preventie verder gaat uitdragen. Van der Veen pleit ervoor om hierbij een goede toeleiding tot SMR-zorg te organiseren. “Deze ontwikkeling moet van binnenuit een ziekenhuisorganisatie zelf komen, dus van de zorgverleners zelf. Lokale gangmakers die zeggen ‘dit onderwerp vind ik belangrijk in ons ziekenhuis’ en zich inzetten om te kijken wat mogelijk is en het beste past in hun eigen instelling. En daarbij kijken hoe je collega’s en staf meekrijgt om SMR-zorg onder de aandacht te krijgen en te houden. Want of een patiënt nu binnenkomt voor een knieoperatie of met een hartinfarct, het is altijd belangrijk om stoppen met roken ter sprake te brengen. Het is laaghangend fruit om onze geleverde zorg beter te kunnen maken.”
Rookvrije zorg
Een rookvrije zorg gaat erover dat het ziekenhuis of zorginstelling tot een rookvrije omgeving wordt gemaakt, zowel binnen het gebouw als daarbuiten. In een eerder gepubliceerd artikel is te lezen dat 72% van de instellingen inmiddels rookvrij is. Dus de beweging is gaande, maar vlakt wel wat af ten opzichte van het jaar daarvoor.
“De praktijk blijkt toch weerbarstig te zijn, zo stelt Van der Veen. Zeker in instellingen waar patiënten langere tijd verblijven. Het handhaven van een rookvrije instelling is lastig, maar het doel moet blijven om uiteindelijk een rookvrije zorg te krijgen.”
Meer informatie, e-learning, handboek en tools op Rookstopzorg | Ontdek het geheim van dr. Smit - Trimbos-instituut
