Medisch hulpverleners: 10 jaar actief in acute zorg

Steeds meer ziekenhuizen werken met succes en grote tevredenheid met de medisch hulpverlener. Na de 4-jarige hbo-opleiding medische hulpverlening zijn afgestudeerden breed inzetbaar in de acute zorg, interventiezorg of diagnostiek. De medische kennis die de medisch hulpverlener meebrengt, kan van grote toegevoegde waarde zijn in een team.

De student

Marit Renkema zit in het 2e jaar van de hbo-opleiding medische hulpverlening aan de HAN (Nijmegen). Dit jaar is ze ook secretaris van de studievereniging medisch hulpverlener. Van jongs af aan had ze een fascinatie voor de acute zorg en hing ze ademloos voor de buis bij ‘Traumacentrum’. “Ik had geen idee dat hier een opleiding voor was, ik kende alleen de opleiding tot verpleegkundige. Tot ik er in een tussenjaar bij toeval achter kwam dat de hbo-opleiding medische hulpverlening bestaat. Dat was precies wat ik zocht!”

Acute zorg

Marit vertelt hoe de opleiding in elkaar steekt: “Na het basistraject duik je gelijk dieper in de acute zorg: spoed- of ambulancezorg, cardiologie en intensive care komen allemaal aan bod. Onze klas krijgt les in pathologie, dat is les over alle soorten letsels, aan hart, hersenen en longen, maar ook over botten en spieren. Ook leren we wetenschappelijk redeneren, dit vergt dieper nadenken. Je doet met z’n tweeën literatuuronderzoek. We hebben ons verdiept in cardiale klachten bij vrouwen, die minder snel worden herkend dan bij mannen. Verder leren we nu alles over de spoedsetting, welke behandeling en medicatie mogelijk zijn.”

Bucketlist

“In de eerste twee jaar van de opleiding krijg je alle theorie, daarna volgen twee jaar met veel praktijk. Ik ga nog een minor volgen in Zuid-Afrika, hoop ik. Daar kan ik op de ambulance werken wat hoog op mijn bucketlist staat. In het laatste jaar is het twee keer een halfjaar stage lopen, wellicht in Canada. Na de opleiding zou ik graag een traineeship in een ziekenhuis willen doen. Ik probeer al om connecties te leggen voor later.”

Stageplaatsen

Wat een medisch hulpverlener is en doet, moet Marit nog best vaak uitleggen. “Mijn omgeving is net zo enthousiast als ik, en met wat uitleg is het ook snel duidelijk.” Wat ze jammer vindt is dat er weinig stageplekken zijn voor medisch hulpverleners. “In mijn jaar konden maar 28 studenten toegelaten worden, vanwege het tekort aan stageplekken. Gelukkig staan steeds meer ziekenhuizen open voor medisch hulpverleners. Volgend jaar komen er mogelijk meer plaatsen beschikbaar op de HAN.”

Leve het onverwachte

“Wat mij boeit is dat ik wil weten wat er met een patiënt aan de hand is. Op de SEH van een ziekenhuis weet je ’s morgens niet wat er gaat gebeuren. Dat onverwachte vind ik leuk. Gepland werk vind ik al snel saai. Tijdens de studie is het hard werken, maar ook heel gezellig. Over 10 jaar verwacht ik dat de medisch hulpverlener een vast onderdeel is van het team, tezamen met de verpleegkundigen en artsen op de SEH, en dat duidelijk is wie wat doet. Ik denk dat ik dan nog steeds zo enthousiast ben over de acute zorg als nu!”

De ervaren medisch hulpverlener

Merel Schouten heeft al heel wat vlieguren als medisch hulpverlener. Acht jaar is ze nu werkzaam in dit beroep, waarvan zeven jaar in het Amphia Ziekenhuis (Breda) op de Spoedeisende hulp. In die tijd is de medisch hulpverlener een vast onderdeel van het team geworden: er zijn 5 medisch hulpverleners, 2 trainees en 1 stagiair. Wat maakt het werk voor Merel interessant? “De dynamiek en de onvoorspelbaarheid van de dag maakt het werk ontzettend leuk en boeiend. Ik ga het werken onder druk niet uit de weg en vind het uitdagend om samen met mijn collega’s te zoeken naar de juiste oplossing om een patiënt zo stabiel en comfortabel mogelijk te krijgen. Je ziet veel verschillende patiënten met uiteenlopende zorgvragen en kunt ontzettend veel betekenen in een relatief korte periode. Daarnaast heb ik super collega’s. Dit alles maakt het werken als medisch hulpverlener top!” 

Medische basis

Van de keuze voor de hbo-opleiding medische hulpverlening heeft Merel nog geen moment spijt gehad. “Na de mbo-opleiding apothekersassistent wilde ik doorstuderen. Op een open dag waren de docenten en studenten van de hbo-opleiding medische hulpverlening heel enthousiast. De acute zorg trok me sowieso al. In 2011 ben ik met de opleiding begonnen in Utrecht, wij waren de 2e lichting met 100 studenten. De eerste twee jaar kreeg ik veel theorie, in het tweede jaar waren er ook korte stages en ging ik meerijden op de ambulance. In het 3e jaar volgde een intensieve stage van 10 weken op een SEH en 6 weken op de ambulance. In het 4e jaar liep ik 20 weken stage op de SEH. Veel praktijk dus in de acute zorg. Het grootste verschil tussen een medisch hulpverlener en een verpleegkundige is, denk ik, dat de opleiding van een medisch hulpverlener meer nadruk legt op het acute medische aspect. De opleiding is opgebouwd volgens de ABCDE-methodiek, een werkwijze voor spoedzorg, met alles wat erbij hoort aan theorie en praktijk.”

Stressbestendig

Met de opleiding achter de rug weet Merel van wanten, maar ze is nog lang niet klaar met leren. “Wat ik het meest heb bijgeleerd, is flexibel en stressbestendig zijn. Dat leer je pas echt in de praktijk, door vlieguren te maken. Tijdens de opleiding behandel je één patiënt volledig van A tot Z. Op de SEH houd je meerdere patiënten tegelijk in het oog. Het snel schakelen en handelen leer je door het te doen en te ervaren. Mijn tips voor nieuwkomers in dit vak: blijf nieuwsgierig, blijf jezelf ontwikkelen en uitdagen!”

De ambassadeur

In 2014 verschenen de eerste medisch hulpverleners op de arbeidsmarkt voor de acute zorg. Hoe is deze opleiding ontstaan en wat is er in 10 jaar tijd bereikt?

Peter-Hans Vierhoven is vanaf het begin betrokken bij de hbo-opleiding medische hulpverlening. Hij onderhoudt namens de HAN contacten met het werkveld en ziet zichzelf als ambassadeur met een duidelijke missie: méér stageplekken realiseren en de medisch hulpverlener als vanzelfsprekendheid toevoegen aan het palet van professionals in de acute zorg. “In 2007 ontstond bij Ambulancezorg Nederland het idee: zou een nieuw beroep als medisch hulpverlener kans van slagen hebben op de arbeidsmarkt? Dat hebben we onderzocht, onder andere met een werkbezoek aan Zwitserland, en de conclusie was: dit moet in Nederland ook kunnen! In 2010 ging de opleiding medische hulpverlening van start aan de HU (Utrecht) en de HAN (Nijmegen). In 2012 sloot een derde hogeschool zich aan, namelijk de HR (Rotterdam).”

Pionieren

De eerste groep stagiairs moest de weg banen voor dit nieuwe, onbekende beroep. Studenten werden vaak te jong bevonden voor de acute zorg. De begeleiding, veelal door anders opgeleide verpleegkundigen, sloot daardoor niet altijd goed aan, herinnert Peter-Hans zich. “De medisch hulpverlener heeft veel theoretische kennis, maar moet vooral in de praktijk nog leren. Inmiddels zijn er zoveel medisch hulpverleners ingestroomd dat ze nu zelf studenten kunnen begeleiden, en daar zijn ze behoorlijk gedreven in. Ook SEH-verpleegkundigen hebben inmiddels meer ervaring met deze begeleiding. Jongeren die voor de opleiding medische hulpverlening kiezen, stellen andere vragen dan de verpleegkundigen in spe. Het zijn mensen die niet te lang twijfelen maar daadkrachtig zijn. Ze blijven continu vragen stellen: waarom doen we dit? Kan het ook anders? Die houding zien we nog steeds tijdens de selectiedagen op de hogeschool.”

Kanteling

Na de eerste jaren van zoeken en bijstellen begonnen positieve verhalen over de medisch hulpverlener zich te verspreiden. Tijdens de coronapandemie kwam het beroep in een stroomversnelling: “De studenten waren van harte welkom om in de ziekenhuizen te helpen, ook op de IC's. Intensive care was toen nog geen vakgebied voor de medisch hulpverlener, maar dat kan zomaar veranderen. Een aantal ziekenhuizen heeft al medisch hulpverleners laten meelopen en werken op de IC en weet nu wat zij daar kunnen bijdragen.”

Allemaal acuut

De opzet van de opleiding is sinds het begin grotendeels hetzelfde gebleven. “Wat we inmiddels wel hebben losgelaten is het differentiëren. Voorheen koos de student in het derde jaar een specialisatie: ambulance, anesthesie, cardiologie of spoedzorg. Nu is er één gemeenschappelijke focus, en dat is de acute zorg.”

Leren van elkaar

Peter-Hans zet zich actief in voor méér stageplekken. “De animo voor de opleiding is groot. We zouden wel tien keer zoveel jongeren kunnen opleiden, maar dat kan alleen als het aantal stageplekken meegroeit – en dat is nu het knelpunt. Voor het tekort aan personeel in de acute zorg is het slim om in te zetten op medisch hulpverleners. Ziekenhuizen zijn verantwoordelijk voor hun eigen arbeidsmarktregio en kunnen toekomstige medisch hulpverleners aan zich binden door stageplaatsen aan te bieden. HR-afdelingen vinden het soms nog lastig om de rol van de medisch hulpverlener goed te plaatsen, figuurlijk gesproken. Intern zijn er veel betrokkenen, bijvoorbeeld managers, bestuurders, juristen, praktijkbegeleiders en leerhuismanagers. Daarom verbind ik ziekenhuizen graag aan elkaar, zodat ze kunnen uitwisselen en leren van elkaar. Opdat niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.”

Meer informatie

De beroepsvereniging NVBMH viert op 7 november het 10-jarig bestaan van het beroep tijdens een lustrumcongres. Op 12 december is er een online bijeenkomst voor managers/adviseurs HR/Leerhuis, medewerkers cardiologie/IC/SEH/OK over ‘stageplaatsen voor medisch hulpverleners in de acute zorg’. Meer info/aanmelden

Bekijk ook de stroomversneller Medisch Hulpverlener.