72% ziekenhuizen en revalidatiecentra helemaal rookvrij
72% van de ziekenhuizen en revalidatiecentra die zijn aangesloten bij de NVZ, is helemaal rookvrij. Dit blijkt uit onderzoek onder de NVZ-leden begin 2024. Rookvrij betekent dat er zowel binnen als buiten het gebouw nergens mag worden gerookt, en er ook geen rookplekken zijn. Het percentage rookvrij is iets lager dan het afgelopen jaar. Met name instellingen waar patiënten langdurig verblijven, hebben moeite 100% rookvrij te worden. Ook kiezen enkele ziekenhuizen ervoor om buiten toch een rookplek in te richten, om overlast voor de omgeving tegen te gaan.
Jaarlijkse scan
Met het Nationaal Preventieakkoord heeft de NVZ afgesproken dat de zorg in 2025 helemaal rookvrij is. De NVZ vraagt jaarlijks aan haar leden hoe ver zij zijn met het rookvrij maken van de zorg. Dit jaar geeft 72% van de respondenten aan geheel rookvrij te zijn, in 2023 was dit nog 80%. Ten opzichte van 2023 hebben dit jaar wel meer leden de scan ingevuld. In 2024 deden 96 zorginstellingen mee aan het onderzoek, in 2023 waren dit er 91.
Abri of gedoogzone
Een rookvrije omgeving draagt bij aan sneller herstel en voorkomen van ziekte. Uit de scan blijkt echter dat een rookvrije omgeving nog niet overal een vaststaand feit is. Vooral voor zorginstellingen waar patiënten langdurig verblijven, is het een uitdaging om rookvrij te zijn. Ook voor NVZ-leden die hun locatie delen met andere instellingen, is het lastiger om rookvrij beleid te implementeren.
Een aantal algemene ziekenhuizen geeft aan dat zij worstelen met het verplaatsen van rook- en peukenoverlast naar omwonenden. Ook is het lastig om een rookverbod op het ziekenhuisterrein te handhaven, aangezien roken bij wet niet is verboden. In sommige situaties lijkt het dan effectiever om toch 1 of 2 afgeschermde rookabri’s of gedoogzones in te richten. De NVZ streeft nog altijd de afspraak na om in 2025 helemaal rookvrij te zijn, maar heeft ook begrip voor de afwegingen die zorginstellingen hierin moeten maken.
Stoppen met roken-advies
Naast een rookvrije omgeving, is het vooral belangrijk dat mensen die roken ondersteuning krijgen om te stoppen. De leden van de NVZ zijn hier actief mee bezig, blijkt uit de scan. Zo registreert 83% van de NVZ-leden de rookstatus van hun patiënten, en biedt de meerderheid begeleiding aan bij het stoppen met roken. Bijvoorbeeld door te verwijzen naar een rookstopcoach of rookstoppoli (42%), naar de huisarts (30%) of op andere manieren (20%). De NVZ juicht dit toe, omdat een (kort) rookstopadvies en goede doorverwijzing, doeltreffende manieren te zijn om rokende patiënten te motiveren om te stoppen. Zie ook het Handboek Stoppen-met-rokenzorg dat maart 2024 is verschenen.
Handvatten en inspiratie
De NVZ blijft zich inzetten voor rookvrije zorg en deelt goede voorbeelden hiervan op NVZ Kennisnet. Ook organiseert de NVZ regelmatig relevante lunchbijeenkomsten waar leden kennis en inspiratie kunnen delen. Zorginstellingen kunnen daarnaast gebruik maken van een aantal praktische middelen:
- Toolkit Rookvrije zorg
- Juridisch kader rookvrije zorg
- Implementatietoolkit Very Brief Advice
- Handboek Stoppen-met-rokenzorg in het Kwaliteitsbeleid Medisch Specialisten
Op zoek naar meer inspiratie? Lees dan de publicatie De zorg rookvrij, frisse ambities in een weerbarstige praktijk of luister naar de Preventie podcast.